Idea e-POLIS – miasto przyszłości

Duże metropolie kuszą szybkim stylem życia, szerokimi możliwościami i szansami. Tygodniowo do miast przeprowadza się prawie 3 mln osób w poszukiwaniu pracy, edukacji i lepszej jakości życia. Im więcej mieszkańców w miastach tym więcej wyzwań stoi przed samorządami. Nasila się problem zanieczyszczeń, korków, braku mieszkań. Wysokie tempo życia nie sprzyja trosce o gospodarkę cyrkularna.

Problemów we współczesnych miastach do rozwiązania jest dużo, jednak wyobraźmy sobie, że w każdym mieście istnieje takie miejsce w którym zaciera się granica między lokalnością a globalnością, światem realnym a wirtualnym. W którym różne dziedziny łączą się ze sobą tworząc nowe, interdyscyplinarne byty. Brzmi ciekawie a jednocześnie surrealistycznie? 

Te wszystkie idee zawarte są w koncepcji e-POLIS - miasta przyszłości. To próba połączenia sztuki nowych mediów z praktyką przemysłu kreatywnego i prognozami przyszłości. Uniwersytety i instytucje badawcze eksperymentują z przeplataniem VR (Virtual Reality), AR (Augmented Reality) oraz codzienności. 

W e-POLIS instytucja miasta bierze na siebie odpowiedzialność animowania społeczeństwa obywatelskiego. Uwypukla i uwrażliwia obywateli na zachodzące zmiany z użyciem nowych technologii, rozmawia o nich i zachęca do wspólnego tworzenia miasta przyszłości. 

Tworzenie inteligentnych miast przyszłości już się dzieje! Jednym z działań rozpoczynający dialog z mieszkańcami Krakowa był performance “Tabula Rasa” (2021 r.) Alka Janickiego. Jego celem było zaktywizowanie obywateli do zabrania głosu w sprawie nowego zagospodarowania przestrzennego dzielnicy Krakowa - Wesołej. W ten performatywny sposób odbyto konsultacje społeczne. Każdy uczestnik wydarzenia mógł stanąć przed swoją sztalugą i rysując zwizualizować jak wygląda centrum Krakowa, którym chciałby mieszkać.

Obecnie trwają już prace nad kreacją i opracowywaniem nowej wizji (z uwzględnieniem głosu mieszkańców) dzielnicy Wesoła. Jak pisze autor projektu:

Projekt Wesoła Hub jest tworzony na podstawie idei stworzenia innowacyjnego miasta - e-POLIS - miasta przyszłości. Miejsce, które stanie się Agorą (w pierwotnym tego słowa znaczeniu) - będzie centrum, miejscem zgromadzeń, w którym toczy się życie demokratyczne i obywatele podejmują własne działania. W realizacji tego celu pomocne będzie budowanie takich obiektów, które same w sobie będą przestrzeniami demokratycznymi, w których można robić wszystko i bez większych problemów dostosowywać je do potrzeb obywateli. 

W miastach przyszłości projektowanie zmierza bowiem w stronę elastyczności, a nie funkcjonalizmu gdzie w danym budynku może funkcjonować tylko teatr albo tylko sklep. Innowacyjne podejście polega na budowaniu obiektów, które są dostosowywane wielowymiarowo - posiadają najważniejsze specyfikacje tj. - winda, schody, a resztę przestrzeni można estetycznie zaaranżować w zależności od potrzeb.

WESOŁA HUB - PROJEKT EUROPEJSKICH STANDARDÓW
Projekt Wesoła Hub wpisuje się w Nowy Europejski Bauhaus oraz założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Aby do 2050 osiągnąć neutralność klimatyczną należy zbudować pomosty pomiędzy różnymi dyscyplinami - światem nauki, technologii, sztuki, kultury i przemysłu. Przestrzeń kształtuje społeczność, ma wpływ na to jak odbywamy nasze życie. Otwarcie się architektury (i nie tylko) na interdyscyplinarność, zaprasza wszystkich do wspólnego tworzenia takich miejsc, które dostosowane do potrzeb, inspirują, skłaniają do myślenia i wdrażania w życie nowych innowacyjnych pomysłów. W procesie budowania miasta przyszłości nie można zapomnieć wymogach Driving Urban Transition (również bliskich założycielom Wesołej). DUT skupia się na tworzeniu: 

• miast pozytywnej energii czyli transformacji miejskiego systemu energetycznego wspierając pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych. 
• Miast w 15 minut - czyli rewitalizacji systemu przestrzeni miejskiej i mobilności, zakładając, że mieszkaniec miasta w odległości 15 minut od miejsca zamieszkania będzie mógł spełnić swoje potrzeby

Tworzeniu ścieżki przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym i zazielenianiu miast.

Twórcy projektu Wesoła Hub planują spełnić większość tych wymogów stawianych przez programy unijne i stworzyć nowy świat z odzysku. Jednak jak sami podkreślają - ważna jest dla nich historia dzielnicy Wesoła, dlatego kontynuując inspiracje historyczne chcą nadać nową tożsamość temu miejscu, które z użyciem nowej technologii rozpocznie nowy rozdział swojej historii. Plany są bardzo obiecujące.

Według koncepcji budynek, który już istnieje na terenie Wesołej ma zostać zaadaptowany na laboratorium nowych technologii. Łącząc low-tech i high-tech na różnych poziomach będzie edukować, że nie każda innowacja wymaga reaktora atomowego. Reszta obiektów, która straciła swoją pierwotną funkcję zostanie zrewitalizowana. Według planu boisko zostanie zamienione na na akwen wodny, ale dość szczególny bo nawiązujący do metody Re-USE. Tym samym spełniając wymogi DUT dotyczące budowania Dzielnic Pozytywnych Energii, a także pokazując że proste ruchy mają znaczenie. Do odzyskiwania wody potrzeba jedynie pompowni, która przepompuje wodę pobieraną z okolic Ronda Mogilskiego (obecnie wyrzucaną do Wisły). Przepompowana woda wracałaby do Wesołej oraz Ogrodu Botanicznego, co przyczyniłoby się do sporych oszczędności w budżecie tej instytucji. Dodatkowo nowo powstały akwen pełniłby funkcję zasadniczą elementu parkowego, w którym mieszkańcy mogliby się relaksować i spędzać czas wpływając tym samym na poprawę ich zdrowia i samopoczucia. W tym parku ma powstać również tężnia zaprojektowana w duchu łączenia przeszłości i nowoczesności z tradycją. Łącząc ze sobą pierwotną funkcję inhalatorni ma również mieścić w sobie centrum immersji.

Taki obiekt pozwalałby zanurzyć się fizycznie w świecie cyfrowym. To co innego niż VR i rzeczywistość do której wchodzimy przez okulary. To przestrzeń, która udostępniana jest zwiedzającym w formie projekcji wielkoformatowych, które tworzą zamkniętą, spektaklową całość. Do tego cały zestaw efektów specjalnych z dźwiękiowymi elementami wpływa na emocje mieszkańców. Stworzenie takiej przestrzeni jest z jednej strony dużym wyzwaniem i potrzebą spotkania wielu kompetencji, a z drugiej genialną platformą edukacyjną, która będąc jedną przestrzenią tego typu w Europie mogłaby opowiadać o całym Krakowie i jego historii.

e-POLIS - Miasto Przyszłości to nie tylko idea, to konkretny plan w budowanie obywatelskiego, nowoczesnego miasta przystosowanego do stale rozwijających się potrzeb miast i ich mieszkańców. Wesoła Hub to z kolei projekt, który konsekwentnie realizowany przez twórców ma zadatki na bycie nie tylko wizytówką Krakowa czy Polski, ale wzorem do naśladowania przez wszystkie miasta. Wykorzystanie tych technologii przenosi nas już w nowąepokę! W odróżnieniu od miast - laboratoriów przyszłości, Wesoła Hub ma stać się ważnym centrum społecznym z Agorą na czele. 

Bo to ludzie tworzą miasto a e-POLIS tworzy obywateli.